Sáng ngày 27/8/2023, xã Tân Lộc và dòng họ Nguyễn Duy thôn Kim Tân tổ chức Lễ khánh thành trùng tu, tôn tạo DTLSVH cấp tỉnh. Tới dự buổi lễ có đồng chí Trần Hữu Thuần - Phó Bí thư TT Huyện uỷ; Phan Thành Chung - UVBTV HU - Trưởng Ban Tuyên giáo Huyện uỷ, Giám đốc Trung tâm Chính trị huyện; Nguyễn Việt Cường - Phó Chủ tịch UBND huyện, lãnh đạo Phòng Văn hóa Thông tin, cấp ủy chính quyền địa phương, dòng họ và đông đảo bà con nhân dân trên địa bàn.

Căn cứ tài liệu lịch sử và bản gia phả chữ Hán Nôm cổ cho biết vào cuối thế kỷ XVI , Ngài Thuỷ tổ Nguyễn Thuần Đức đã về sinh sống tại làng Kim Chuỳ nay thuộc thôn Kim Tân, xã Tân Lộc, Lộc Hà, Hà Tĩnh, ông là một nhà nho từng đậu 2 lần sinh đồ “Lê triều bản phủ hiệu hiệu sinh”, con trai của ông là Nguyễn Thiềm được phong là “Nha quan Vịnh Thái hầu”. Qua nhiều thế hệ nối tiếp nhau nay đã có 18 đời, 1337 đinh. Hậu duệ đời thứ 6 có cụ Nguyễn Duy Lâm từng học trường Quốc Tử Giám ở kinh thành Thăng Long. Năm Giáp Tý (1684) đậu Hương cống và được triều đình nhà Lê bổ nhiệm làm quan dưới triều vua Lê Hy Tông, niên hiệu Chính Hòa năm thứ 4.

     Danh thần Nguyễn Xưng cả đời theo đường binh nghiệp, đảm đương nhiều công việc, kinh qua nhiều chức vụ quan trọng trong quân đội triều Nguyễn trải qua các triều vua từ Tự Đức (1848-1883) cho đến Hàm Nghi (1885-1888) và Thành Thái (1889-1907), được ban phong nhiều phẩm hàm như, chánh lục phẩm, đề đốc chỉ huy 10 đội quân trong triều.

    Ngoài ra, dòng họ Nguyễn Duy còn có các võ tướng như: Nguyễn Liên được vua Thành Thái năm thứ 5 (1894), năm thứ 8 (1897) ban bằng cấp là Ngũ trưởng trong đội tuần phòng ở sơn phòng thuộc vùng núi phía tây An Tĩnh, nay thuộc huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh.

      Năm 2011 nhà thờ được UBND tỉnh Hà Tĩnh công nhận di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh.

     Do biến cố lịch sử, di tích nhà thờ họ Nguyễn Duy bị xuống cấp. Để bảo tồn và phát huy những giá trị lịch sử văn hóa của di tích, cuối năm 2022, được sự hỗ trợ của tỉnh và công đức của con cháu hậu duệ dòng họ, nhà thờ được đầu tư trùng tu tôn tạo, nâng cấp hai toạ (Trung điện và Hạ điện) theo lối kiến trúc cổ, phù hợp bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam với tổng diện tích 156m2 , toàn bộ móng đổ bằng bê tông cốt thép cao 1m, xây bằng gạch đặc, thượng điện 3 gian bằng gỗ lim, cột cao 4,5m, kiến trúc theo kiểu trước tứ trụ, sau hạ vừa cổ vừa kim khang trang, sạch sẽ và linh thiêng.

Nhà thờ họ Nguyễn Duy là nơi để con cháu trong dòng họ tri ân đến các bậc tiên tổ và cũng là nơi để thờ phụng, tưởng nhớ đến những người có công đối với đất nước.

Trần Thủy